معبد انگکور وات خانه ی خدایان خِمِر
معبد انگکور وات در شمال غرب کامبوج و در پایتخت باستانی امپراتوری خِمِر واقع شده است. انگکور وات به معنی “شهر معابد” است. گفته می شود که این معبد باستانی به خدای ویشنو تقدیم شده بود. باستان شناسان معتقدند که این معبد توسط پادشاه امپراتوری خِمِر، سوریا وارمن (Suryavarman) -مشهور به سپر خورشید- در بین سال های 1100 تا 1150 میلادی ساخته شده است. این مجموعه با وسعتی برابر 400 هکتار متشکل از ساختمان های مختلف است. وسعت و بزرگی مجموعه موجب شده تا انگکور وات به عنوان بزرگترین و پیچیده ترین اجتماع بناهای آیینی جهان که تا کنون به دست بشر ساخته شده، شناخته شود.
سوریا وارمن بانی معبد
معبد انگکور وات در حدود سال 1860 توسط مبلغان مذهبی فرانسوی در اروپا معرفی شد. هنری ماهوت (Henri Mahout) گیاه شناس فرانسوی، در آن زمان مشغول تحقیقات گسترده ای در منطقه بود. وی در ابتدا فکر می کرد که معبد انگکور وات توسط اقوام دیگری ساخته شده است. او بر این باور بود که این بناها توسط کامبوجی ها ساخته نشده اند. اما محققان معتقدند که معبد انگکور وات همزمان با امپراتوری خِمِرها در قرن دوازدهم میلادی و در طول 30 سال ساخته شده است.
بر اساس مدارک موجود، خِمِرها در قرن دوازدهم میلادی بر بخش اعظمی از جنوب شرقی آسیا حکومت می کردند. یک باستان شناس به نام چارلز هیگام (Charles Higham) معتقد است که سوریا وارمن پادشاه خِمِرها، به عنوان بانی این مجموعه، موجودی نیمه خدا بود. او در تمامی نقوش به صورت شخصی تنومند و عضلانی، در حالتی که افراد زیادی در اطراف وی نشسته اند، به تصویر کشیده شده است. طبق افسانه ها، گفته می شود که او برای کسب تاج و تخت عموی خود را به قتل رساند.
خانه ی خدایان خِمِر
باستان شناسان دریافته اند که شهر انگکور از جمعیتی بالغ بر 1،000،000 نفر برخوردار بوده است. این شهر از سیستم آبیاری پیچیده، خیابان های سنگفرش شده و ساختمان های زیبا تشکیل شده بود. مهمترین اثر این شهر یعنی معبد انگکور وات، بنایی سه طبقه بر روی یک سکوی مستطیل شکل است که اطراف آن توسط آب احاطه شده است. انگکور وات از 9 برج تشکیل شده که ارتفاع هر یک از برج ها به بیش از 60 متر می رسد. این شهر با وجود تمامی ویژگی های منحصر به فرد، پس از 200 سال حکمرانی خِمِرها، بدون هیچ دلیل واضحی فروپاشید. محققان بر این عقیده اند که مشکلات زیست محیطی نقش مهمی در از بین رفتن تمدن خِمِرها داشته است.
گفته می شود که معبد انگکور وات به عنوان “خانه ی خدای کوه مِروُ” (Mount Meru) ساخته شده بود. کوه مِروُ، کوهی مقدس در اساطیر هندو به حساب می آید که محل اقامت خدای براهما و دیوها بوده است. در اساطیر آمده است که ارتفاع این کوه تقریبا یک میلیون کیلومتر بود. چنین توصیفات مشابهی از کوه ها در افسانه ها و اساطیر سایر نقاط جهان نیز دیده می شود. اما سوال اینجاست که آیا ممکن است این محل به حدی از زمین دور بوده باشد، که به عنوان جایگاه خدایان تلقی شود؟
علاوه بر موضوعات مطرح شده، بحث هایی نیز در رابطه با کاربرد این مجموعه در حوزه مطالعات ستاره شناسی مطرح شده است. ایلانور ماننیکا (Eleanor Mannikka) نویسنده کتاب “آنگور: معابد آسمانی امپراتوری خِمِر” است. او در کتاب خود اشاره می کند که معبد انگکور وات به منظور مطالعات ستاره شناسی نیز مورد استفاده قرار می گرفته است.
نقوش دیوارها
یکی دیگر از ویژگی های جالب معبد انگکور وات نقش کنده 1796 زن بر روی سنگ، در مرکز شهر است. هر یک از این طراحی ها از ویژگی های بی نظری برخوردار هستند. اما تا کنون هدف از ایجاد این نقوش مشخص نشده است. مطمئنا این زنان باید شخصیت های مهمی بوده اند که اینچنین در یکی از مهمترین معابد تمدن خِمِر به تصویر کشیده شده اند. در افسانه ها گفته می شود که این نقوش بر اساس ملاحظات ریاضی حجاری شده، و هدف اصلی از ساخت آن ها ایجاد هماهنگی با جهان بوده است. همچنین برخی معتقدند که فاصله ها و اندازه های نقوش متاثر از اساطیر هند بوده است. علاوه بر این صحنه هایی از کتاب ماهاباراتا نیز در هشت پنل مختلف بر روی دیوار بیرونی حک شده اند.
معبد انگکور وات به یقین یکی از دیدنی ترین مکان های جهان محسوب می شود. این مجموعه نیز به مانند سایر آثار، وجود تمدن های پیشرفته جهان باستان را به ما گوشزد می کند.
