مصر باستان و واقعیت های جالب
یکی از بزرگترین برتری های تاریخ بشر متعلق به مصر باستان و واقعیت های جالب آن است. این تمدن در دره های حاصلخیز طولانی ترین رودخانه جهان، رودخانه نیل شکوفا شد. در اینجا بود که تمدنی با شکوه از ماسه های اطراف نیل برخاسته و 3000 سال به طول انجامید. در ورای جانوران و طبیعت، افراد مبتکر این فرهنگ را به یک تمدن منحصر به فرد جهان تبدیل کردند. مصریان باستان به انواع خدایان و الهه ها زندگی بخشیده و اساطیر رنگارنگ و گوناگونی را به وجود آورده بودند که براساس آن زندگی خود را اداره می کردند.
با گذشت زمان و پیشرفت های آنها، مصر و واقعیت های جالب آن ها پیشگام برخی از اولین فن آوری های جهان مانند: ریاضیات، ساخت پاپیروس، نوشتار، طب و معماری شد. مصر بهترین دستاوردهای بشریت را به ما ارائه داد. دستاوردهایی که تا به امروز خیره کننده و شگفت انگیز باقی مانده اند. برای بزرگداشت این تمدن بزرگ باستانی به برخی از واقعیت های جالب درباره مصر اشاره خواهیم کرد.
کلیاتی از مصر
مصر باستان که تقریباً 3000 سال عمر کرده، باید غنی، توسعه یافته، گسترده و الهام بخش باشد. مصریان باستان از تمامی این شاخصه ها و حتی بیشتر از آن نیز برخوردار بودند. برای آشنایی هرچه بهتر با این دستاوردها ما فهرستی از شگفت انگیزترین موضوعات مصر و واقعیت های جالب را گردآوری کرده ایم. از هنر، سرگرمی، دین و قانون گرفته تا جنگ و علم به شگفت انگیزترین دستاوردهای این تمدن باستانی خواهیم پرداخت. البته که سخن گفتن ازیک تمدن 3000 ساله در چند پاراگراف کاری دشوار است. اما اینکار موجب خواهد شد تا خوانندگان با کلیاتی از آن آشنا شوند.
پانتئون
پانتئون یکی از شگفت انگیزترین ویژگی های مصر و واقعیت های جالب آن است. امروزه به دلیل وجود همین پانتئون است که ما تعداد قابل توجهی از خدایان و موجودات متنوع (در حدود 1500 تن) از آنها را با نامشان می شناسیم. خدایان مصر اغلب شخصیت های شناخته شده ای در رابطه با وقایع و پدیده های طبیعی بودند. این خدایان با زندگی رورمزه مردم در هم تنیده شده بودند. اغلب خدایان مصر بر گرفته از حیواناتی هستند که کنار رود نیل زندگی می کردند. در کناتر خدایان بزرگ، خدایان کوچکتر معمولاً با موضوعات بی اهمیت و روزمره مرتبط بودند.
مومیایی کردن در مصر
مراسم تدفین و مومیایی کردن مردگان از جمله دیگر حقایق مصر باستان و واقعیت های جالب آن بوده است. تقریباً تمام اعمال و مناسک تدفین مصر ، در اعتقاد به جاودانگی نهفته است. در آغاز، مومیایی کردن به صورت طبیعی و قرار دادن اجساد در محیط بیابانی مصر صورت می گرفت. اما با گذشت زمان، روند مومیایی کردن پیچیده، و تا حدی مصنوعی شد. حفاظت از اجساد به این شیوه غالبا برای ثروتمندان انجام می شد. مومیایی کردن در مصر شامل مراحل: برداشتن اندام های داخلی، نمک سود کردن و درنهایت پوشانیدن جسد با پارچه های کتانی بود. این روند در تخصصی ترین حالت 70 روز به طول انجامید.
قدمت مصر
قدمت تمدن و جدول زمانی مصر باستان از واقعیت های جالب و حتی اندکی ترسناک آن است. قدمت مصر، در مجموع از آغاز دوره نخست (در حدود 3000 قبل از میلاد) و عصر سلسله ها (پایان سلطنت کلئوپاترا در سال 30 قبل از میلاد) به 3000 سال می رسد. این موضوع به خودی خود باورنکردنی است. همین موضوع قدرت و جایگاه تمدن مصر را به ما نشان می دهد و اینکه چگونه این تمدن توانست طی این سال ها به برتری های قابل توجه در فن آوری دست یابد.
اهرام مصر
تقریبا همه مردم در مورد اهرام، میراث جاودانه مصر باستان و واقعیت های جالب اطلاعاتی دارند. این ساختارهای بی نظیر، متشکل از تلی از سنگ هسند که به عنوان بناهای تدفین سلطنتی کاربرد داشتند. اهرام بزرگ مصر احساسی از بزرگی و قدرت را به انسان انتقال می دهند. حتی امروزه نیز اهرام برای بازدید کنندگان گیج کننده به نظر می رسند. آنها کاملا بازتاب دهنده ی ثروت، قدرت و صنعت مصریان باستان به شمار می آیند. علاوه بر این، این بناها، نماد بارزی از اعتقاد به زندگی پس از مرگ در نزد مصریان باستان محسوب می شوند. واقعیت جالب در مورد اهرام این است که حدود 10،000 کارگر، نزدیک به 30 سال برای ساختن هرم بزرگ مصر کار کردند.
طب در مصر
برخی از اولین پیشرفت های طب در مصر باستان رخ داده است که از جمله موضوعات خاص مصر و واقعیت های جالب آن است. بقایای برخی از هیروگلیف ها روش ها و اصول کاربردی معالجه بیماری ها را شرح می دهند. علاوه بر این، برخی از اولین تخصص های پزشکی در مصر ظاهر شدند.
بعضی از پزشکان فقط روی انواع خاصی از بیماری ها تمرکز می کردند. قطع عضو، همانند بخیه زدن و ممانعت از عفونت زخم رایج بود. همچنین برخی از قدیمی ترین اندام های مصنوعی در مصر ابداع شد. اگرچه در مقایسه با استاندارد های کنونی، کارهای درمانی در مصر بسیار ابتدایی به نظر می رسند، ولی در آن زمان پزشکی در حوزه ای گسترده و بسیار تخصصی قرار می گرفت.
ریاضیات
ریاضیات از موضوعات منحصر به فرد مصر باستان و واقعیت های جالب آن به شمار می آید. حتی در دوره پیش از سلسله ها نیز یک سیستم عددی کاملا کاربردی و محاسباتی ریاضی در مصر وجود داشت. 4 عمل اصلی ریاضی (جمع، تفریق، ضرب و تقسیم) به خوبی برای مصریان باستان شناخته شده بود. همچنین در کنار این ها دانش مقدماتی از جبر، هندسه، کسر، محاسبه حجم و مساحت نیز توسعه یافته بود.
آنها از قضیه فیثاغورس نیز -به سبک خوشان- اطلاع داشتند. به گونه ای که در ساختمان ها اغلب از نسبت های طلایی استفاده شده است. امروزه چندین یادداشت ریاضی بر روی پاپیروس از آن عصر باقی مانده است. از جمله آنها می توان به “پاپیروس ریاضی ریند” و جدول ستاره شناسی مقبره سنموت اشاره نمود.
مصریان از یک سیستم نوشتاری منحصر به فرد و معروف یعنی هیروگلیف برخوردار بودند که این خود از موضوعات جذاب مصر باستان و واقعیت های جالب آن است. قدمت نوشته های هیروگلیف به 3000 سال قبل از میلاد بر می گردد. این سیستم نوشتاری شامل چند صد نماد است. اما آیا می دانستید که هیروگلیف تنها شیوه نگارش در مصر نبود؟ این سیستم نگارش معمولا در نوشته های رسمی، کتیبه ها، مقبره ها و بناها مورد استفاده قرار می گرفت. درحقیقت یک سیستم نگارش ساده تر نیز وجو داشت که برای نگارش های روزمره توسط کاتبان، کاهنان و مقامات مورد استفاده قرار می گرفت. این سیستم نگارشی بسیار ساده تر و سریعتر از نوشتن با هیروگلیف بود.
شیوه نگارش مصریان باستان تقریبا تا 1000 سال قبل از میلاد (زمانی که سیستم نگارشی دموتیک (Demotic) که بسیار ساده تر بود، رایج شود) مورد استفاده قرار می گرفت.
اولین پیمان صلح
این واقعیت که اولین پیمان صلح در تاریخ توسط مصریان تنظیم شده است از حقایق بسیار مهم مصر باستان و واقعیت های جالب آن است. قدمت این پیمان صلح به حدود 1259 سال قبل از میلاد مسیح می رسد. پس از تقریباً دو قرن درگیری و دشمنی بین مصریان و هیتی ها این پیمان تنظیم شده بود. در آن زمان هر دو طرف دلایل بسیاری برای متوقف کردن درگیری ها و برقراری صلح داشتند. مصری ها در معرض تهاجمات مردمان دریا، و هیتی ها در برابر یورش های امپراتوری آشور قرار گرفته بودند. هر دو نسخه متن پیمان صلح تا امروز باقی مانده و کاملاً ترجمه شده اند. این پیمان صلح به “معاهده مروارید” معروف است.
فیانس
آیا می دانید مصریان یک سبک سفال سازی منحصر به فرد اختراع کرده بودند که با نام فیانس (Faience) شناخته می شود؟ این نوع سفال دارای پوششی درخشان، شیشه ای و عمدتا به رنگ آبی و سبز است. این پوشش شیشه ای تا حدوی شبیه به لعاب بوده و بر روی انواع ظروف سفالی، زیور آلات، جواهرات و بناهای تاریخی به کار می رفته است. فیانس در تمامی مصر تولید و به سراسر جهان صادر می شد. فیانس به عنوان “اولین سفال با فن آوری پیشرفته” شناخته می شود که امروزه در اغلب کاوش های باستان شناسی کشف می شود.
کشتی سازی
در 3000 سال قبل از میلاد مسیح مصریان باستان به تکنیک های کشتی سازی کاملا مسلط بودند. این موضوع یکی دیگر از جذابیت های مصر باستان و واقعیت های جالب آن به شمار می آید. آنها برای حرکت در طول مسیر رود نیل -که بخش اعظم اقتصاد آنها را تشکیل می داد- و همچنین برای تجارت دریایی با کشورهای همسایه از کشتی استفاده می کردند. شکل ابتدایی این کشتی ها به صورت یک تخته بود. اما رفته رفته این صنعت توسعه یافته و به ساخت کشتی های باربری و مسافری تبدیل شد.
مصریان باستان در استفاده از نوعی گیره های چوبی برای ایجاد اتصال به نام ترنل (Trunnel) و استفاده از قیر برای اندود کردن تسلط بسیاری داشتند. آنها همچنین از اتصالات “کام و زبانه” (Mortise and tenon joints) نیز استفاده می کردند که نشانگر تسلط آنها به نجاری است. مشهورترین کشتی کاملاً دست نخورده مصر، “کشتی خوفو” (Khufu Ship) است که از هرم بزرگ جیزه به دست آمده است. طول این کشتی تقریباً 44 متر است.
ارتش
دلیل قابل توجهی که موجب تسلط مصریان بر خاور نزدیک باستان و ایجاد یک قلمرو وسیع برای مدت طولانی شد، برخورداری از نیروی نظامی ماهر بود.این موضوع از جمله جذابیت های شگفت انگیز مصر باستان و واقعیت های جالب به شمار می آید. در اکثر موارد سربازان متشکل از جمعیت عادی غیر نظامی بودند که آموزش دیده بودند. اما با گذشت زمان مزدوران نیز به صفوف ارتش پیوستند. اینها افرادی از نوبه ، لیبی، کوش و سایر مناطق بودند.
ارتشیان مصر تنها به استفاده از تیر و کمان متکی نبوند. بلکه در استفاده از سپر، نیزه، شمشیرهای خوپش (Khopesh) نیز تخصص داشتند. آنها همچنین به دلیل استفاده از ارابه های جنگی که از دشمنان خود یعنی هیکسوس ها (Hyksos) بر گرفته بودند، معروف هستند.
رژیم غذایی
رژیم غذایی مصر باستان و واقعیت های جالب آن بسیاری از محققان را شگفت زده کرده است. رژیم غذایی مصریان بسیار ساده بود. شاید با شنیدن این واقعیت منحصر به فرد در مورد مصریان شگفت زده شوید. معمولا رژیم غذایی آنها شامل نان و آبجو بود. همچنین آنها از مقدار زیادی سبزیجات، که عموما پیاز و سیر را در بر می گرفت، استفاده می کردند. آنها معتقد بودند که این مواد برای سلامتی شان مفید است. علاوه بر این موراد خرما، انجیر و سایر میوه ها نیز بسیار رایج بودند.
مردم عادی عموما در جشن ها و مراسم ها گوشت مصرف می کردند. اما مصرف گوشت برای طبقات بالاتر جامعه رواج بیشتری داشت. ماهی و ماکیان، به دلیل مجاورت با رود نیل، از جمله غذاهای رایج بودند. جالب است که بدانید آبجو های مصری اصلی ترین و رایج ترین بخش رژیم غذایی آنها را شامل می شد. اشتباه نکنید، آبجو های مصری با آبجو های امروزی تفاوت بسیاری داشتند. آبجو مصری کاملا مغذی و غنی، و شبیه به خمیر یا پوره بود.
سرگرمی
بر خلاف تصور عامه، مصریان باستان واقعاً می دانستند که چگونه می توانند خود را سرگرم کنند. آنها از موسیقی بسیار لذت می برند و به سازهای چون سنج، دایره زنگی، طبل و زنگ تسلط داشتند. همچنین آنها ساز های چون عود و چنگ رومی را نیز از کشور های همسایه وارد کرده بودند. آنها سازی به نام سیستروم (Sistrum) را می نواختند که شبیه به هیچ سازی دیگری نبود. این ساز کمی شبیه به جغجغه (Rattle) است.
به غیر از موسیقی، مصری ها از بازی های تخته ای لذت می بردند. امروزه انواع مختلفی از این بازی های تخته ای شناخته شده است. از آن جمله می توان به سینیت (Senet) و مین (Mehen) اشاره نمود. یکی دیگر از بازی های تخته ای بسیار منحصر به فرد “سگها و شغال ها” (Hounds and Jackals) بود که از مصر به جاهای بسیار دورتر نیز گسترش یافته است.
ادبیات
ادبیات اولیه مصر در ابتدا با کتیبه های مقبره ها و بناهای تاریخی شروع شد. این ادبیات در رابطه با مذهب و زندگی پس از مرگ نوشته شده اند. اما بعد ها این متون پیچیده تر شده و به مرور ادبیات مصر باستان رو به توسعه نهاد. نوعی از زندگی نامه نویسی رو به محبوبیت نهاد که بعد ها بر روی دیوار مقبره ها حک می شد. همچنین ژانر منحصر به فرد دیگری از ادبیات مصر که به نام سبیت (Sebayt) (آموزه ها، دستورالعمل ها) معروف است، نیز توسعه یافت. سبیت شامل آموزه های اخلاقی است که برای یک زندگی واقعی جمع آوری شده اند.
علاوه بر تمامی موارد، یکی از بهترین نمونه های ادبیات مصر باستان داستان سینوحه است. داستان سینوحه در حدود سال 1800 پیش از میلاد نوشته شده است. نویسنده این داستان ناشناخته است. اما از او به عنوان”شکسپیر مصری” یاد می شود. این کار در یک قالب شعر نوشته شده و حتی می تواند به صورت نمایش نیز اجرا شود. تکه های متعددی از این داستان به جای مانده است که این امر خود نشانگر محبوبیت داستان در زمان خود بوده است.
قانون
یک واقعیت مهم در مورد مصریان باستان این است که آنها یک سیستم حقوقی کاملاً توسعه یافته داشتند. در راس قانون معمولا حاکم که یک فرعون است قرار دارد. وی قوانین جدید را تنظیم، صادر و عدالت را اجرا می کند. در کلیه دادگاه هایی که به اختلافات و جرائم جزئی رسیدگی می کردند، شورایی ویژه از بزرگان ریاست آن را به عهده داشت. این شورا که به کنت (Kenbet) معروف بود. وقتی پرونده ها جدی بودند، کنت (Kenbet) بزرگ، که فرعون در راس آن قرار داشت، قضاوت را بر عهده می گرفت.
بخش مهمی از این سیستم کاتبان بودند. نگهداری همه سوابق، ارزیابی مالیات و رسیدگی به امور اداری کار این کاتبان بود. در زمان به پادشاهی رسیدن فرد جدید پیشگوها نقش عمده ای در سیستم حقوقی بازی می کردند. در این هنگام از خدایان درخواست عدالت می شد تا آنها با روش های مختلف، نظر “آری” و یا “نه” خود را بگویند.
رویای روزگار باستان
به این ترتیب فهرست کوتاه “مصر باستان و واقعیت های جالب” پایان می یابد. شکی نیست که این تمدن با شکوه واقعاً تاثیر های قابل توجهی بر جهان ما گذاشته است. به گونه ای که حتی تاثیر آن در برخی موارد جهان کنونی نیز مشاهده می شود.
به منظور سفارش نشر الکترونیکی به بخش سفارشات مراجعه فرمایید. یا اینکه می توانید برای تهیه فایل های آماده به فروشگاه قالب های آماده طراحی گرافیک مراجعه نمایید.
